I. ĐẠI CƯƠNG

Xẹp đốt sống do loãng xương là một bệnh lý phổ biến ở Người bệnh loãng xương và người cao tuổi. Bệnh không chỉ  gây đau lưng dai dẳng, hạn chế  vận động ở  các mức độ  khác nhau, thậm chí không đi lại được. Sự  bất động tại chỗ, đặc biệt với người già có thể gây nên các biến chứng nhiễm trùng phổi, tiết niệu, loét vùng tỳ đè… và tử vong.

Tạo hình đốt sống bằng bơm cement sinh học có bóng qua da giúp hàn gắn các gãy xương siêu nhỏ trong thân đốt sống, giúp giảm đau và tăng độ cứng cho thân đốt sống. Từ đó, người bệnhcó thể tái hòa nhập cộng đồng.

II. CHỈ ĐỊNH

- Người bệnh xẹp đốt sống do loãng xương

- Đau lưng tương ứng với vị trí đốt sống bị xẹp, không hay ít đáp ứng với điều trị nội khoa

- Trên phim cộng hưởng từ có hình ảnh phù nề thân đốt sống

- Người bệnh bị chấn thương cột sống mức độ nhẹ, loãng xương kèm theo, không có biểu hiện tổn thương thần kinh, trên cắt lớp vi tính cột sống vững.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Xẹp đốt sống mức độ nặng, lớn hơn 66% chiều cao thân đốt sống.

- Người bệnhxẹp đốt sống do chấn thương không kèm theo loãng xương, hay cột sống mất vững, có dấu hiệu chèn ép và tổn thương thần kinh.

- Xẹp đốt sống trên  cộng hưởng từ  không có hình  ảnh phù nề  thân đốt sống.

- Xẹp đốt sống không do loãng xương

- Chống chỉ  định tuyệt đối:  Người bệnh bị  rối loạn đông máu, bị  suy hô hấp nặng, trong bệnh cảnh nhiễm khuẩn huyết, viêm  đĩa đệm hay viêm tủy xương tại đốt sống cần bơm cement, có tiền sử  dị  ứng với các thành phần của cement.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

Phẫu thuật viên là bác sỹ  chuyên khoa chấn thương cột sống đã được đào tạo.

2. Phương tiện

Màn C-arm,  bộ  kim bơm cement, cement sinh học và dung môi để pha.

3. Người bệnh

Vệ sinh vùng mổ sạch sẽ. Nhịn ăn uống 6 giờ trước phẫu thuật.

4. Hồ sơ bệnh án: theo quy định.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Người bệnh nằm sấp, có gối độn ở hai vai và hai cánh chậu.

- Có thể  phối hợp truyền thuốc giảm đau và cho  Người bệnh thở  oxy hỗ trợ.

- Sát trùng vùng mổ bằng bétadine, giải toan vô khuẩn.

- Xác định đốt sống bị xẹp dựa trên màn tăng sáng.

- Tiến hành phong bế bằng lidocain 1% - 2%, từ điểm vào ngoài da đến vị trí điểm vào cuống sống. Điểm vào cuống sống ở vị trí 8 – 10h sát bờ ngoài hình diện khớp trên mặt phẳng trước sau qua màn tăng sáng. Điểm vào ngoài da thường cách điểm vào cuống sống 1 cm phía bên ngoài.

- Dùng dao nhỏ, rạch ra 0,5cm tương ứng điểm vào ngoài da ở trên.

- Chọc  01 kim 11G qua da đến điểm vào cuống sống, chọc qua cuống sống vào thân đốt sống,  đến  1/3 bờ  trước thân đốt sống thì dừng lại. Đầu kim trên mặt phẳng trước sau sát gai sau đốt sống.

- Bơm căng bóng tạo khoang rỗng trong thân đốt và nâng chiều cao thân đốt bị xẹp

- Lặp lại tương tự với bên đối diện.

- Tiến hành pha cement và bơm vào thân đốt sống. Kiểm tra liên tục trên hai bình diện.

- Rút kim và băng vết mổ.

VI. ĐIỀU TRỊ SAU PHẪU THUẬT

1. Người bệnh có thể đi lại sau 24 giờ với áo ORBE. Sau 2 - 3 tuần thì bỏ

2. Dùng kháng sinh đường uống 5 - 7 ngày.

3. Điều trị loãng xương phối hợp

VII.  TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

-  Cement tràn vào  ống sống gây chèn ép thần kinh cấp tính. Đây là biến chứng ít gặp, có thể  phòng tránh bằng bơm cement từ  từ và theo dõi sát  trên C-arm.

-  Nếu xẩy ra gây hậu quả  nghiêm trọng, có thể  tổn thương thần kinh vĩnh viễn. Cần mổ cấp cứu giải ép ống sống để cứu vãn thần kinh.