I. Định nghĩa

Phong bế các dây thần kinh bằng cách tiêm thuốc tê vào bao đám rối thần kinh cánh tay từ phía hố nách.

 

II. Chỉ định

1/ Phẫu thuật cẳng tay và bàn tay.

2/ Giảm đau sau phẫu thuật khi lưu catheter.

 

III. Chống chỉ định

1/ Các bệnh có hạch nách.

2/ Chấn thương nặng có thiếu máu chi.

3/ Dị ứng thuốc tê.

 

IV. Chuẩn bị

1/ Cán bộ chuyên khoa: bác sĩ chuyên khoa gây mê hồi sức

2/ Phương tiện: hai bơm tiêm 20ml, kim tiêm 20-22G hoặc catheter 18-20G, bông cồn sát khuẩn, máy và kim dò dây thần kinh nếu có (Stimulator), garo.

3/ Người bệnh: nằm ngửa, đầu quay sang bên đối diện, cánh tay giạng 90 độ, khuỷu tay gấp, bàn tay để ngửa.

 

V. Các bước tiến hành

1/ Mốc giải phẫu: cơ ngực lớn, cơ quạ cánh tay, động mạch nách.

2/ Điểm chọc:

- Điểm chọc cổ điển: ngay bờ trên của động mạch và đỉnh của hố nách.

- Điểm chọc sửa đổi: giao điểm giữa bờ dưới của cơ ngực lớn và bờ trên của cơ quạ cánh tay (thường là một vết lõm nhỏ).

3/ Đặt garo dưới hố nách khoảng 5cm trước khi chọc. Lưu garo 5 phút sau khi tiêm thuốc.

4/ Hướng chọc: lên trên và vào trong, tiếp tuyến với động mạch và hướng vào giữa xương đòn đối với điểm chọc cổ điển. Chọc vuông góc với trục cánh tay và hướng về phía xương cánh tay đối với điểm chọc sửa đổi.

5/ Dấu hiệu cần tìm: cảm giác “sựt” khi kim đi qua bao của đám rối thần kinh, dấu hiệu tê bì rung giật cơ vùng thần kinh chi phối khi dùng máy dò dây thần kinh.

6/ Cách tiêm thuốc: Hút nhẹ kiểm tra sau mỗi lần tiêm 5ml.

7/ Thuốc tiêm và liều: 30-40ml lidocain 0,5-1% (tác dụng 60-90 phút) hoặc mepivacain 1% (tác dụng 75-120 phút) hoặc bupivacain 0,25-0,5% (tác dụng 180-270 phút) hoặc etidocain 1% phối hợp với bupivacain. Các thuốc tê có adrenalin được phép sử dụng.

8/ Phong bế bổ sung bằng gây tê tại chỗ hoặc phong bế dây thần kinh cơ bì là chỉ định bắt buộc trong đa số các trường hợp cần phẫu thuật ở nửa ngoài của cẳng tay.

 

VI. Theo dõi và xử lí tai biến

1/ Theo dõi tri giác, nhịp tim, huyết áp, độ bão hòa oxy cũng như mức độ phong bế thần kinh của vùng chi mong muốn.

2/ Tai biến và xử lí:

- Chọc vào động mạch nách: rút kim và ấn mạnh 5 phút. Có thể chọc lại nếu không có khối máu tụ.

- Ngộ độc thuốc tê.